Бернияз Күлеев

Бернияз Күлеев

(1897-1923 ж.ж.)
 Әдеби анықтамалықтарда «Орынбордың Бөрте ауданында туды» делінетін, Мағжан Жұмабаев «Ақтөбе уезіне қарайтын кіші жүз Әлім руынан» деп жазатын Бернияз Күлеев ХХ ғасырдың бас кезіндегі қазақ мәдениеті мен әдебиетінде үлкен орны бар тұлға. Ол қысқа ғұмырында ағарту, баспа, газет ісіне белсене араласты. Республика халық ағарту комиссариатының қазақ тіліндегі кітаптарды бастырушы өкілі болып Қазан қаласында жүрген кезінде қайғылы қазаға ұшырады. «Ұшқын» (қазіргі "Егемен Қазақстан"), «Қазақ мұңы» газеттерінің алқа мүшесі болды. Қазан қаласында Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Адасқан өмір» жинағын құрастырып, алғы сөзін жазған, Сәкен Сейфуллин шығармаларының басылуын қадағалап, қамқорлық жасаған. Ол талай қоғамдық жұмыстар атқара жүріп, шамамен 200-ге тарта өлең –толғаулар, қысқа шумақтар, баллада, поэмалар, драма жазып, орыс классикасының кейбір үлгілерін қазақ тіліне аударып, келер ұрпаққа құнды мұра қалдырған дарабоз талант иесі.

«Ұшқын» бетінде  жарыққа шыққан жас Бернияз әдебиетіміздің сол табиғи жолымен шықты. Бірақ екпін тым күшті еді. Біраз өлеңдері басылған соң-ақ, оқушы оған жалт беріп қарап қалған еді. Екпін зор еді...»
                                                                                           Мағжан Жұмабаев


Күлеев Б: Айтшы, ақ қайың: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы,1969.
Күлеев Б: Таңдамалы шығармалары.-Алматы: Ғылым, 2000.           
Күлеев Б: Өмірі мен шығармасы // Екі мыңжылдық дала жыры / Бас редактор Ә.Нысанбаев.- Алматы: Қазақ энциклопедиясы Бас редакциясы, 2000.-354б.
Күлеев Б: Өмірі мен шығармалары // Жәдігер: Ақтөбе өңірінің әдеби антологиясы / Ред.алқасы төрағасы Сағындықов Е. - Ақтөбе, 2006.- 493 б.
Күлеев Б: Өмірі мен шығармалары // Жеті ғасыр жырлайды. 2 томдық. Т.2. / Құраст. Е.Дүйсенбайұлы. -Алматы: Жазушы, 2008.-445 б.
Күлеев Б: Өлеңдер // Өлең өлкесі: Қазақ табиғат лирикасының антологиясы / Құраст. Ж.Әскербекқызы.-Алматы: Жазушы, 2009.-99 б.
Күлеев Б: Өлеңдер // Ақтөбе кітапханасы сериясы Т.4. -Ақтөбе, Шамшырақ-Ақтөбе ЖШС, 2011.-280 б.


                                                           Қымыз
Қатарлап құлын байлатып,
Сабаға құйған сар қымыз.
Сапыртып әбден сайлатып,
Қазағым ішкен жазы-күз.

Күмбездей үлкен ақ орда,
Сәні тек оның қымызбен.
Шөлдей ме елі ол барда –
Бәйбіше  мырза, бейілі кең.

Сүйекті сырлы піспекпен
Күңірентіп келіп пісетін.
Аралас сырбаз жас етпен
Бар еді әдет ішетін.

Айран мен қымыз – асыңды
Осы күн, қазақ, ұмыттың.
Дәмі жоқ тілге татымды
Сары суға неге құнықтың?

Бұл күнде қымызы бар кісі
Айранды тіпті көрмейді.
Қымызсыз кедей-жарлысы
«Айран іш» десең көнбейді.

Жалпы жұрт –байы, кедейі
Өзіне бейнет артады.
Қанғандай болып мейірі
Сары суды келіп тартады.

Қояйын сөзді мен жым-жырт,
Тарта бер жақса түріңе.
Айтпады деме, аңқау жұрт,
Сол жетер сенің түбіңе!