Ыбырайым Аһун Құлбайұлы

Ыбырайым   Аһун  Құлбайұлы

                         (1886-1982)

         

    Ақтөбе өңірінің Байғанин ауданында туған. Аһун-шежіреші, діни қайраткер. Ол Батыс Қазақстан өңірі мен Шымкент, Жамбыл, Түркіменстан, Өзбекстан, Қырғызстан және Қарақалпақ еліне кеңінен танымал тұлға. Араб, парсы, түрік тілдерін жетік меңгерген. «Адам ата-Әнес сахаба», «Қазақ шежіресі», «Кіші жүз қазақтарының шежіресі», «Қазақ тегі», «Маңғыстау тарихы» секілді ірі тарихи дастандардың авторы. 1937 жылдары қудалауға ұшырап, Ауғанстан, Иран арқылы жер ауып, Өзбекстан жеріне келіп тұрақтайды. Өзбекстан Республикасы, Жызақ облысы, Гагарин қаласының бір көшесі аһун атымен аталады. 1994 жылы «Арыс» баспасынан «Алтынды орда қонған жер» атты кітабы жарық көрді. 1995 жылы Байғанин ауданында оның аруағына бағышталып ас беріліп, туған ауылы –Жарлы селосында бір көшеге аты берілді.

Ыбырайым аһун Құлбайұлы: Өмірбаян // Байғанин ауданы энциклопедиясы / Бас ред. Кемешов Б.- Ақтөбе.-2008.-408 б.

Ыбырайым аһун Құлбайұлы. Шығармалары // Алтынды орда қонған жер /Құраст. Сағызбайұлы Р.-Ақтөбе: Арыс, 1994.-236 б.

Ыбырайым аһун Құлбайұлы. Өмірі мен шығармасы // Жәдігер: Ақтөбе өңірінің әдеби антологиясы.-Ақтөбе: «Шамшырақ-Ақтөбе» ЖШС, 2006.-70 б.  

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

    Ақ тілек термесі

            (үзінді)

      1955 жыл. Тамыз

Әуелі  Алла ылым бер,

Ылым берсең білім бер,

Исламның дінін бер,

Денсаулық берсең ұзын бер,

Ажар берсең ақ пен қызыл бер,

Бойдың сұлу сынын бер,

Ойдың терең сырын бер,

Сөздің рас, шынын бер,

Көздің раушан нұрын бер,

Жақсылардың күнін бер,

Саздылардың үнін бер,

Шешендердің тілін бер,

Дәулет берсең бұлын бер,

Перзент берсең ұлын бер,

Аралассын сән болып,

Арасында қызын бер,

Қызды берсең лайқат,

Алтын айдар тұлым бер,

Рахатлы өмір сүруге

Жанға сая тыным бер,

Айтпастай ешкім бүгім дер,

Шын жаратсаң білімді ер,

Арқасында бұлардың

Қызықталық азырақ

Кешіктірмей бұрын бер,

«Екінші»  берсең бақты бер,

Бақты берсең тақты бер,

Керек құрал затты бер,

Қысқаша қылмай шақты бер,

Оқуға ашып хатты бер,

Мінуге түсіп атты бер,

Сән-салтанат салтты бер,

Арқа сүйер халықты бер,

Ақыл сұрар қартты бер,

Жал-жая жеуге, тәтті бер,

Ішуге шай мен қантты бер,

Тыңдаушылар бұл сөзді

Ақылы жетсе тапты дер.

Сөйлеуге тіл мен жақты бер,

Шын жаратсаң бақтылы ер,

Осы айтылған заттардан

Несие қылмай нақты бер...