Әзи Есентүгел
1973 жылы Байғанин ауданы, Алтай ауылында дүниеге келген.
1992-1994 жылдары «Жыршы-термешілер» студиясында тәлім алған. Айтыскер ақын,
Халықаралық, республикалық, аймақтық, облыстық ақындар айтыстарынан бірнеше
жоғары жүлделерге ие болған. Қазақстан Журналистер Одағының мүшесі. Халықаралық
айтыс ақындары мен жыршы- термешілер одағының мүшесі.
Әзи Е. Сартоғай, саған мың сәлем!: Жыр жинағы // Ақтөбе: Ақжар –АБК ЖШС,
2009-102 б.
Әзи Е. Көкбөрі: Өлеңдер. – Алматы: Жазушы, 2012-96 б.
Әзи Е. Түрмеден талып жеткен тарпаң жырлар: Ақын З.Сағындықұлының өмірі мен
шығармалары. – Ақтөбе, 2013-106 б.
Әзи Е. Ақпа жырдың Ақтаны: Өлеңдер. – Ақтөбе , 2016.-182 б.
Керейұлы А. Жайық деген жанды су: Өмірбаяны мен шығармалары/ Құраст. Әзи Е.
–Ақтөбе, 2015.-248 б.
Аз
ғана, өзім жайлы...
Балалығым – бедірейген құм дала,
Ағалығым –ай сәулелі, гүл қала.
Далада
да, қалада да таусылмас,
Менің
мұңым мың дана.
Көзді
сүзіп жүрген кездер сырғаға,
Сүйреп
еді-ау, шыңға да.
Ізім қалды жылқы
сусар жылғада.
Басым
енді берекелі құрмаға.
Кей
кездері тағдырым,
Қарап
еді бұлдана.
Бір іліксең
қырсықтар,
Алады
екен шырмауықтай шырмап, ә!
Биік те
емен, төмен де емен ортамын,
Үйреншікті жотамменен жортамын.
Таласпаймын тағына да әкімнің,
Ел
басқарар бойымда жоқ зор таным.
Бірақ
дәмін татқамын жас сорпаның.
Сәнін
көрдім, құрметті ортаның.
Мезгілінде атып-ақ тұр шолпаным,
Сонда
да, кейде, шошып, қорқамын.
Ай,
қорқамын!
Қос
аяғым – қос тұлпарым, наз күрең,
Көлігім жоқ, таксиге де аз мінем.
Жұмаберген кейде келіп тасиды,
Беделім бар азды-кем.
Құметті «ақүйлерге» еңселі,
Көп кірмеймін, бара берсін, ел
тегі...
Ол да
мені құшақ жая күтпейді,
«Танымаймын, деп тұр әне, мен, сені».
Ертай
ағам, кейде сілкіп алады,
Майда үнмен –даурықтырмай
кеңсені.
Қамқорлығы...Ойымның сол өлшемі.
Таңдайыма тимеді өмір бал дәмі,
Шайтан
тірлік жалт-жұлт етіп арбады.
Қырда өскен құлынмын
ғой, тегінде,
Қазақы
ен – таңбалы.
Көлбай атам зергерлігі жұқпаған,
Тұқымымда палуан, сері...бар бәрі.
Бата берген жиылып,
Анау, Сағыз бойы шалдары.
«Баталы
ұл –арымайды» деуші еді,
Есен, шіркін жарлы әлі.
Заманымның тұл меңіреу қоғамы,
Сыйқыршыдай ертегіні соғады.
Көкірегімнің өрлігі бар, дегенмен,
Кейбіреуден көп жоғары.
Сұлулықпенен су ішпеген торымын,
Тұяқтарым тоң қатқанда тоңады.
Ер түспеді арқама,
Күміс
өрнек жоналы.
Мен
–жібек жырдың кенімін,
Демеңдер: «түсі оңады».
Жұртым неге шығармайды жоғары?..
Ұқпай
келем соны әлі.
Мен ауылдан кеткелі...
Мен ауылдан
кеткелі...
Бәйшешектер
талай мәрте көктеді.
Сан қыр
астым, самалалы тау бастым,
Қайда барсам
жолымды жан кеспеді.
Төбесіне
көтеріп,
Тигізбеді
қара жерге өкшені.
(Нар ғой
шіркін, қазағымның бектері).
Бірақ бәрі
туған жерге жетпеді.
Біздің елдің
қарғасы да, кептері...
Кісі үстінен
ұшпайтұғын текті еді.
Бөкендерді
паналатар ығына,
Бесті азбандай
бұйырғыны, көкпегі.
Мамырлайды
мама бұлттар көктегі,
«Айналайын»
ғой әжемнің сөккені.
Соның бәрі,
Бүгін бізге жетіспейтін
оттегі.
Жұбатады, жат
жерлерде жабықсам,
Ауылымның
шағаласы кеп мені.
Біздің елде –
жігіт түгіл қыздар да,
Мойымайды
небір боран, мұз, қарға.
Ал осы елдің
қызын алған күйеулер,
Күйеу емес,
нағыз көзір, «тұз қарға».
(Сенбесең қой,
бірақ, достым, қызғанба!)
