Нұрғалиұлы Өтежан
1938 жылы 15 тамызда Байғанин ауданының Жарқамыс поселкесінде,
«Ақжар» кеңшарында дүниеге келген. Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, қазақ
өлеңіне тың өрнек, жаңа тыныс әкелген
көрнекті қаламгер. 1964 жылы
С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетін бітірген. 1964-1968 ж.ж. Жарқала орта мектебінде
мұғалім, 1968-1969 жж. «Қазақстан пионері» (қазіргі «Ұлан») газетінде тілші,
1969-1972 жж. «Қазақ әдебиеті» газетінде тілші, содан кейін «Жалын» баспасында редактор, Қазақ
телевизиясында қызмет істеді.
Нұрғали Ө: Өмірбаян // Қазақстан Жазушылары. Анықтамалық / Құраст.Қамшыгер
С.Жұмашева Қ.- Алматы: Ан-Арыс, 2009.-296 б.
Нұрғалиұлы Ө. Менің махаббатым: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы, 1962.
Нұрғалиұлы Ө. Ақ нөсер: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы, 1968.
Нұрғалиұлы Ө. Нөсерден кейін: Өлеңдер.- Алматы: Жалын, 1969.
Нұрғалиұлы Ө. Кемпірқосақ: Өлеңдер.1970.
Нұрғалиұлы Ө. Кәмелет: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы, 1971-54 б.
Нұрғалиұлы Ө. Ай астында ақ боз үй: Өлеңдер. -Алматы: Жазушы, 1973.-62 б.
Нұрғалиұлы Ө. Қайыңды тоғай: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы, 1973.
Нұрғалиұлы Ө. Таңдамалы: Өлеңдер мен балладалар. -Алматы: Жазушы, 1977-236 б.
Нұрғалиұлы Ө. Қиял өрнегі: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы, 1981.-120 б.
Нұрғалиұлы Ө. Соғыстың соңғы жазы: Балладалар. 1-кітап.- Алматы: Жалын, 1977.
Соғыстың соңғы жазы: Балладалар. 2,3,4- кітаптар. -Алматы: Жазушы, 1978, 1980,1984.
Нұрғалиұлы Ө. Шұғылалы көктем: Өлеңдер, балладалар. - Алматы: Жазушы, 1979.-128б.
Нұрғалиұлы Ө. Березовая роща: Стихи и баллады.- Алматы: Жазушы, 1985.-112б.
Нұрғалиұлы Ө. Тыныштық: Өлеңдер. -Алматы: Жазушы, 1987.-96 б.
Нұрғалиұлы Ө. Афина мектебі: Өлеңдер.-Алматы: Жазушы, 1997.-360 б.
Нұрғалиұлы Ө. Өлеңдер.-Астана -2003.-200 б.
Нұрғалиұлы Ө: Өмірбаян мен өлеңдері //Екімыңжылдық дала жыры. Өлеңдер
жинағы / Бас редактор Нысанбаев Ә. -Алматы: «Қазақ энциклопедиясы» Бас
редакциясы, 2000.-543 б.
Нұрғали Ө: Өмірбаян мен өлеңдері // Жәдігер: Ақтөбе өңірінің әдеби
антологиясы / Ред.алқасының төрағасы Сағындықов Е.- Ақтөбе, 2006.-189 б.
Нұрғали Ө: Өмірбаян мен өлеңдері //Жиырмасыншы ғасыр жырлайды: Қазақ
поэзиясының антологиясы./ Құраст.С.Абдрахманов.Т.1. -Алматы: Раритет, 2007.-5б .-«Алтын
қор» кітапханасы.
Нұрғали Ө. Өлеңдер // Өлең өлкесі:
Қазақ табиғат лирикасының антологиясы / Құраст. Ж.Әскербекқызы.-Алматы: Жазушы,
2009.-334 б.
Туған топырақтың бөлшегі. /Е.Ахатұлы /Ақтөбе. -2008.-21 тамыз.
Ашықбаев Е. «Таңғалтып келген, тамсантып өткен...» [Ө.Нұрғалиев туралы] //
Ақтөбе газеті, 2013.-15 тамыз.
Мен туған жер
Тарбағатайда тұрғам жоқ,
Таулары тума орманмен.
Жетісуда да туғам жоқ –
Жәннаты жердің болғанмен.
Көгілдір Жемнің бойында
Жарқамыс дейтін ауыл бар.
Мен өстім соның қойнында
Мен сонда тудым, бауырлар...
Ай болып жасыл құрақты
Әлдилеуші еді ол ақ түнмен.
Көк қасқа бұлақ сияқты
Көгалға сіңіп жаттым мен.
Ақ тақырлардың төсінде
Аяғым сынды ат тулап.
Адасқым келмей көшімнен
Орнымнан тұрдым шат қунап...
Сол жерден әкем жоғалды
Киініп шинель –көк сауыт.
Көк өгізімен солардың
Көгалға шықтым шөп шауып.
Сол жерден гүлдеп жас кеудем,
Сол жерден ұштым қияға.
Алматылар мен Мәскеуден
Оралдым сол бір ұяға.
Кішкене таң боп атамын
Сәулесі сөнген баулардан.
Сені іздеп келе жатамын
Аңырып тұрған таулардан.
Сен кімсің, десе соншама –
Тұрсың сен қайдан тіреу ап?
...Ұжмағың жетеу болса да,
Туған жер, дер ем –біреу-ақ!
Шыбығын ат қып бұл құмның
Садаққа шиін сайлаған.
Бозбала кезде жыңғылдың
Талына тайды байлаған.
Айдың төсегін шаңдаған,
Құлынның күзгі байлауы –
Бес материктен таңдаған
Жанымның сенсің жайлауы!
Қай тақырда жоғалды
Аспанға атқан сұр жебем.
Желі ме мынау –солардың
Тайбурылдай гулеген?
Қазақ жыры
Ақын
бар, алтын таңдай бұлбұл үнді
(Ақын
боп бастамадым бұл жырымды)
Балалық қызығым боп Қобыландылар
Ойнады
асықпен доп, шүлдігімді.
Жыр
күтіп аспандардан Атам да өткен,
Шақырып
найзағайды қатал-көктен.
Сіңіріп
көк аспанға жебелерін
Садақ
тартып тұрады Махамбеттер.
Қайысып
қайғысынан қабырғасы,
Қазақ жырын
жырлады қабір басы.
Қазақ
жырын жырлады қан майданның
Ала
өгіздей мөңіреген адырнасы.
Аң қуған
қарақасқалы Қамбардай-ақ,
Семсерлердің сөзімен
тауларды оят.
Қазақ
жыры бұқтырған Қояндарды
Арсыз
бетке ұрылған қанжардай-ақ!
Бесікте
сол семсермен бірге жатқам.
Қалғанмен құлақ тігіп ірге жақтан.
«Жын»
ойнап, қобыз сыңсып, күй жыласа
Қоймас ед
ішкен асын кім қазақтан?!
Көл болып тереңдері шымырлаған,
Жел болып
өлеңдері сыбырлаған,
Бұлттарды
басы сүзген бәйге қиял –
Тіл –ақын,
тіл мәңгілік ғұмырлы адам!
Шабыттың
сыйлап заман солмас гүлін,
Байытты ол
дариялардың мол дәстүрін.
Көтерді ол
төбелерді таудан биік,
Жырлады ол
жоралардың жолдастығын.
Сол бір
жыр бай болсын деп, бар болсын деп,
Көтерер
елдің жүгін нар болсын деп,
Біз жүрміз
сол өлеңге, сол перзентке
Абайдың
әруағы жар болсын деп!
